Burgerlijke maatschap als planningsmiddel

Een burgerlijke maatschap wordt vaak als vehikel gebruikt om aan familiale vermogensplanning te doen. Op deze manier kan (een deel van) het ouderlijk vermogen op een fiscaalvriendelijke manier vererfd worden door de kinderen, waarbij ervoor gezorgd kan worden dat de ouders dit vermogen nog verder beheren, zelfs erover kunnen beschikken. Meestal bestaat het vermogen uit roerende goederen, zoals onder meer geld, obligaties en aandelen, maar het is ook mogelijk dat onroerende goederen in de maatschap worden ingebracht. Deze bijdrage zal zich evenwel beperken tot het roerend vermogen.


Burgerlijke maatschap
Een maatschap is een contract waarbij minimum twee personen bepaalde goederen in de gemeenschap brengen om een bepaald gemeenschappelijk doel te bereiken. Anders gesteld, het betreft een overeenkomst waarbij een verhouding van mede-eigendom wordt gecreëerd die bovendien de kenmerken bevat van een vennootschap, zij het zonder rechtspersoonlijkheid. Indien de activiteit van een dergelijke maatschap het beheren is van het familiaal patrimonium is zij burgerlijk van aard.

Oprichting
Het voordeel van een maatschap is dat de oprichtingsakte nergens gepubliceerd hoeft te worden. De oprichtingsakte kan onderhands opgesteld worden. Ook moet er geen jaarrekening worden opgemaakt, wat de discretie ten goede komt.
Een maatschap kan daarenboven voor bepaalde of onbepaalde duur worden opgericht. In de praktijk wordt de duur meestal gekoppeld aan het leven van de oprichters, meestal de ouders. Om de zeggenschap over het vermogen te behouden, worden de ouders aangeduid als
zaakvoerders van de maatschap, zelfs levenslang indien gewenst.

Inbreng
Wanneer bij de oprichting roerende goederen worden ingebracht dienen er geen registratierechten betaald te worden. Dit In ruil voor de inbreng worden deelbewijzen van de maatschap ontvangen. Nadien worden deze deelbewijzen aan de kinderen geschonken via notariële akte tegen het schenkingstarief van 3% van toepassing in het Vlaams gewest. Om enige zekerheid in te lassen voor de schenkers is het mogelijk de schenking aan bepaalde voorwaarde te koppelen (bijv. voorbehoud van vruchtgebruik, beding van conventionele terugkeer).

Successierechten
Bij het overlijden van de ouders zullen er zich geen deelgerechtigheden van de maatschap in de nalatenschap bevinden, aangezien deze bij voorafgaandelijke schenking reeds aan de kinderen werden overgemaakt. Ingeval van voorbehoud van vruchtgebruik door de ouders, dooft dit vruchtgebruik uit en verkrijgen de kinderen de geschonken deelgerechtigheden in volle eigendom.
De successieplanning wordt dus in feite gerealiseerd door een afroming van het ouderlijk vermogen via schenking waardoor de progressiviteit van de successierechten wordt ontzenuwd.

Fiscaal transparant
Een burgerlijke maatschap is fiscaal transparant wat een fiscaal voordeel oplevert. Ze is bijgevolg niet onderworpen aan het hogere tarief van de vennootschapsbelasting, maar de inkomsten die uit de burgerlijke
maatschap worden ontvangen worden rechtstreeks in hoofde van de vennoten belast in hun personenbelasting.


Conclusie
Een goede successieplanning is een evenwichtsoefening. Daarbij moet in gedachte gehouden worden dat de fiscale druk eerst moet berekend worden vooraleer er acties ondernomen worden. De te nemen actie zou immers niet meer mogen bedragen dan de belastingbesparing. Maar door middel van een aantal kleine ingrepen met een minimum aan kosten kan reeds een enorme belastingbesparing gerealiseerd worden.

Jaimie Wilms, Senior Advisor Alaska